Trẻ nhỏ có tiềm năng phát triển tư duy và trí tuệ lớn hơn người trưởng thành. Do đó, rèn luyện tư duy cho học sinh tiểu học là một quyết định đúng đắn mà các bậc phụ huynh nên quan tâm đến.
1. Đặc điểm tư duy của học sinh tiểu học
Hầu hết các em đều có một số đặc điểm chung trong tư duy, bao gồm:
1.1 Phán đoán theo cảm tính
Do suy nghĩ và hành động theo bản năng, các con khó tránh khỏi việc phán đoán sự vật, sự việc một cách cảm tính, chủ quan, không có sự cân nhắc mặt lợi, mặt hại. Ưu điểm của cách suy nghĩ này là các con có thể đơn giản hóa mọi vấn đề, sống đúng với lứa tuổi của mình.
Tuy nhiên, trong cuộc sống sẽ có rất nhiều vấn đề phức tạp, cần phải phân tích và nghiêm túc nhìn nhận một cách khách quan để đưa ra quyết định tốt nhất, việc duy trì phán đoán theo cảm tính dễ dẫn tới quyết định sai lầm, đưa đến một kết quả tệ cho chính bản thân và mọi người xung quanh.
1.2 Khó khăn trong việc phân tích vấn đề, bài toán
• Khó khăn trong việc phân tích vấn đề.
• Các em cần phải có kỹ năng phân tích và nắm bắt vấn đề.
• Chính vì thế, không ít bạn nhỏ cảm thấy toán khó, chán học toán.
Đây là điều hoàn toàn dễ hiểu. Các em nhỏ cần được rèn luyện và thực hành nhiều với toán học mới có thể nâng cao khả năng phân tích vấn đề.
2. Vai trò của tư duy đối với học sinh tiểu học
2.1. Phát triển não bộ toàn diện
Theo nghiên cứu khoa học, giai đoạn từ 1 – 6 tuổi là giai đoạn trẻ phát triển nhanh nhất về thể chất, tinh thần, trong đó có cả não bộ. Rèn luyện tư duy mỗi ngày thông qua những kiến thức và vấn đề đơn giản ở độ tuổi này sẽ tạo nền tảng cho việc tư duy ở độ tuổi lớn hơn.
Tư duy là một hoạt động của não bộ, do đó đây cũng là cách kích thích cho não bộ phát triển, không bị ỳ trệ. Lâu dần, não bộ của trẻ được phát triển và hoàn thiện hơn.
2.2. Tư duy sáng tạo giúp trẻ phát triển ngôn ngữ
Một trong những khả năng của tư duy sáng tạo, đó chính là khả năng ngôn ngữ. Việc rèn luyện tư duy sáng tạo cần trẻ phải tập viết, tập nói, tập đọc thường xuyên và đều đặn.
Qua đó, trẻ sẽ tích lũy được một kho tàng ngôn ngữ, biết cách sử dụng và vận dụng chúng một cách linh hoạt. Đây chính là cách giúp thúc đẩy phát triển ngôn ngữ, khả năng giao tiếp ở trẻ.
2.3. Thúc đẩy quá trình nhận thức
Nhận thức là một quá trình được tạo dựng thông qua việc tiếp nhận thông tin về sự vật, hiện tượng và vấn đề xung quanh, đánh giá, phán đoán và giải quyết vấn đề. Quá trình này cần được thực hành hàng ngày để có thể hình thành một nhận thức đúng đắn.
Cho trẻ rèn luyện tư duy ngay từ nhỏ chính là việc cha mẹ hướng dẫn, tạo cơ hội cho các con làm quen với việc nhận thức từ đơn giản cho tới phức tạp dần. Thực hiện một cách thường xuyên làm sẽ giúp thúc đẩy quá trình nhận thức ở các con diễn ra đúng đắn và hiệu quả.
2.4. Học tập hiệu quả
Rèn luyện tư duy giúp cho việc học của các con hiệu quả hơn là một điều hiển nhiên, dễ thấy. Trong tất cả các môn học của con, từ môn năng khiếu tới các môn khoa học, xã hội, các con đều cần đến khả năng tư duy logic và tư duy sáng tạo để có thể nắm bắt và giải quyết vấn đề. Chính vì vậy, cho trẻ em luyện tập tư duy từ nhỏ sẽ giúp chuẩn bị cho các bạn một nền tảng tốt trên con đường học vấn của mình.
3. Cách rèn luyện tư duy cho học sinh tiểu học
Để rèn luyện tư duy cho học sinh tiểu học một cách hiệu quả nhất, cha mẹ có thể tham khảo một số cách sau.
3.1. Cho trẻ học toán tư duy
Một trong những phương pháp ngày nay nhận được nhiều sự quan tâm của phụ huynh nhất, chính là toán tư duy. Như chúng ta vẫn biết, toán tư duy cực kỳ có ích trong việc phát triển tư duy, đặc biệt là tư duy logic ở trẻ. Cha mẹ hoàn toàn có thể tìm được một đầu sách hướng dẫn học toán tư duy cho con mình tại bất kỳ tiệm sách nào.
Tuy nhiên, để đạt hiệu quả cao nhất. Cha mẹ nên cho trẻ đi học toán tư duy tại các trung tâm uy tín để có thể phát triển não bộ trẻ một cách toàn diện.
Học toán tư duy từ lúc còn nhỏ sẽ làm tăng hiệu quả nhận được hơn. Điểm mạnh trong việc cho trẻ theo học tại các trung tâm chất lượng, chính là môi trường, phương pháp học tập và đội ngũ giáo viên có kinh nghiệm. Trẻ sẽ có điều tiếp cận với phương pháp đào tạo đúng đắn, hiện đại nhất cùng sự hướng dẫn tận tình của giáo viên..
3.2. Rèn luyện cho trẻ cách tư duy tổng quát
Khi rèn luyện tư duy ở trẻ, cha mẹ cần giúp con phát triển tối đa các năng lực của não bộ, trong đó có tư duy tổng quát. Nếu như tư duy phân tích logic giúp các con có thể đánh giá chi tiết, rõ ràng một vấn đề thì tư duy tổng quát cho các con khả năng lập kế hoạch. Chúng ta thường hay dành tặng cho nhau một lời khen: “Bạn thật nhìn xa trông rộng””. Thực chất của việc này chính là người đó có năng lực tư duy tổng quát tốt.Cha mẹ nên dạy các con cách sống tự lập và giúp trẻ nhận thức được tầm quan trọng của việc tự ra quyết định.
• Cha mẹ nên cho con bắt đầu bằng những việc đơn giản như cho con tự làm các công việc như vệ sinh cá nhân, dọn dẹp đồ chơi, cùng con chơi các trò chơi như giải đố, hoặc đặt ra một số tình huống thú vị, quen thuộc để con tập tự giải quyết.
• Sau khi con đã quen, cha mẹ hãy để cho con có không gian cá nhân, trao cho con quyền được tự quyết định một số vấn đề nhỏ trong cuộc sống, sau đó sẽ rút kinh nghiệm cho các con nếu các con mắc phải sai lầm.
• Nâng dần mức độ để các con có sự làm quen một cách từ từ và để cha mẹ có thể quan tâm, theo sát các em trên con đường trưởng thành.
3.3. Để trẻ tự giải quyết vấn đề
Tự giải quyết vấn đề cũng là một tư duy cần có để chuẩn bị tốt cho con sau khi lớn lên, bước chân ra xã hội. Khả năng này đặc biệt quan trọng khi các bắt đầu có công việc riêng và cần chịu trách nhiệm với nó.
Cách rèn luyện cũng tương tự với tư duy tổng quát:
• Cha mẹ hãy hướng dẫn các em tự làm các công việc đơn giản, thường ngày như vệ sinh cá nhân, gấp chăn màn, dọn dẹp đồ chơi, tìm độ vật khi các con chơi xong quên cất.
• Tuyệt đối không nên quá bao bọc con, hạn chế các em tiếp xúc với môi trường ngoài gia đình, làm quen bạn bè vì chúng chỉ làm các con yếu đuối, nhút nhát hơn so với bạn bè đồng trang lứa.
• Tạo điều kiện cho con được tiếp xúc nhiều vấn đề trong cuộc sống, hướng dẫn và chỉ rõ cốt lõi vấn đề để con hiểu, làm quen và có thể tự đưa ra quyết định của mình.
3.4. Rèn luyện tư duy phản biện
Nhắc đến tư duy phản biện, nhiều người cho rằng đây là khả năng vốn có của một số người, khó có thể luyện tập. Song thực tế, cha mẹ hoàn toàn có thể cho con em mình rèn luyện tư duy phản biện bằng những việc làm đơn giản trong cuộc sống hàng ngày.
Bản chất của tư duy phản biện chính là việc phân tích, đánh giá vấn đề theo nhiều chiều để có thể hiểu rõ, sâu và đúng vấn đề. Thói quen của những người sở hữu tư duy phản biện chính là họ luôn trong trạng thái tò mò, ham muốn tìm hiểu mọi thứ với câu hỏi bắt đầu: “Tại sao”.
Thay vì việc luôn hướng các con mình tới việc ngoan ngoãn nghe lời, tuân theo mọi quyết định của cha mẹ, phụ huynh hãy tỏ ra muốn lắng nghe ý kiến của các con, tạo điều kiện, cơ hội để các con được bộc bạch, nói lên suy nghĩ và phán đoán của mình. Đây là điều cơ bản, cần thiết để bước đầu xây dựng tư duy phản biện một cách đúng và tích cực ở trẻ.
Bên cạnh đó, cha mẹ cần quan tâm, theo sát con trong học tập và cuộc sống hàng ngày, hướng dẫn trẻ việc bình tĩnh quan sát, nhận diện vấn đề một cách khách quan, nhiều chiều để có thể hiểu rõ, tường tận.
3.5. Rèn luyện tư duy chiến lược
Để rèn luyện tư duy chiến lược, cha mẹ hãy yêu cầu bé suy nghĩ cách hoàn thành một việc nào đó, sau đó là tìm cách kiểm tra để biết mình có đang đi đúng hướng hay không… Đây là một trong những cách tốt nhất để rèn luyện khả năng tư duy cho con ngay từ nhỏ.
Rèn luyện tư duy chiến lược là cần thiết để trẻ có thể kiểm soát tổng hợp những việc mình đã làm, đồng thời hoạch định kế hoạch cho tương lai. Ở trẻ nhỏ, những kế hoạch này có thể đơn giản như đặt mục tiêu làm hết việc nhà, làm hết bài tập, đạt học sinh giỏi ở cuối kỳ, xếp thứ hạng cao trong các kỳ thi,… Tuy nhiên, khi lớn lên, nó sẽ giúp các em xác định được mục đích học cao, mục tiêu nghề nghiệp, công việc,…. vốn đều là những điều vô cùng quan trọng.
Rèn luyện tư duy cho học sinh tiểu học là quá trình cần nhiều sự đầu tư. Tuy nhiên, đây là việc là không cha mẹ nào nên bỏ qua nếu muốn con em mình có một tương lai tươi sáng. Để các con có một phương pháp học tập đúng đắn, cha mẹ hãy tham khảo những thông tin trên đây trên đây và đưa ra những lựa chọn phù hợp nhất với con mình.
[content_block id=4692 slug=chan-trang-cac-bai-viet-kien-thuc-truong-hoc]