Phương pháp giáo dục Montessori là một phương pháp sư phạm giáo dục trẻ em dưới cách học thông qua các giác quan. Được sáng lập bởi nhà giáo, bác sĩ người Ý Maria Montessori (1870-1952), hiện nay trên thế giới đã ứng dụng rộng rãi phương pháp Montessori vào chương trình giảng dạy tại các trường của Mỹ, Anh, Canada, Úc, New Zealand….
Trẻ được học theo tốc độ của chính mình
Trẻ không phải gồng mình để theo kịp các bạn hay phải chờ để các bạn bắt nhịp với mình. Chúng ta biết rằng khả năng ở mỗi trẻ là khác nhau và chúng cũng có những sở thích khác nhau, có trẻ giỏi toán, có trẻ học ngôn ngữ rất nhanh hay nhiều ví dụ khác nữa. Nhờ vào sự lặp đi lặp lại của phương pháp Montessori, mỗi đứa trẻ có thể học một kỹ năng nào đó cho đến khi thuần thục nên sẽ không có lỗ hổng kiến thức và việc học phụ đạo lúc này trở nên thừa thãi.
Trẻ được học cách tập trung chú ý
Một trong những mục tiêu của phương pháp Montessori là dạy trẻ biết tập trung. Đây là một trong những kỹ năng đóng vai trò nền tảng cho việc học. Một ngày học theo phương pháp Montessori được thiết kế để không ngắt quãng sự tập trung của trẻ khi phải chuyển sang bài mới, trong khi chưa hoàn thành bài cũ.
Đáp ứng được các cách học khác nhau
Điều này rất quan trọng khi một số trẻ học rất nhanh qua hình ảnh, một số khác phù hợp với âm thanh, có những trẻ học qua chuyển động của cơ thể và cảm nhận, cũng có những em có thể học qua việc kết hợp nhiều loại hình khác nhau… Các giáo viên Montessori được đào tạo để sử dụng mọi giác quan. Việc sử dụng giáo cụ cũng hỗ trợ cho sự khác biệt này.
Rèn luyện kỹ năng sống thiết yếu để trở nên chủ động hơn
Mục tiêu của phương pháp Montessori là nuôi dưỡng động lực bên trong mỗi đứa trẻ, tạo điều kiện tối đa để trẻ được khám phá theo những mối quan tâm của bản thân. Sự nuôi dưỡng này được bắt đầu ngay khi trẻ tham gia vào lớp học. Tự do học hỏi và tìm thấy những niềm ham thích của bản thân sẽ hình thành khả năng sẵn sàng tiếp thu, cả những lĩnh vực mà thường không mấy hấp dẫn trẻ khi ở trong môi trường giáo dục truyền thống.
Môi trường định sẵn trong lớp học Montessori giúp trẻ tự học cách tư duy theo nhịp độ do Người hướng dẫn (giáo viên) quyết định. Những trẻ nhỏ khi mới đến với Montessori sẽ được chỉ dẫn nhiều hơn nhưng khi trẻ đã tự tin và có nhiều trải nghiệm hơn, trẻ được phép tự quyết định cho mình nhiều hơn.
Trẻ sẽ trở nên tự lập
Thông qua việc học cách chăm sóc bản thân – chăm sóc cơ thể, đồ dùng và môi trường xung quanh. Montessori hiểu rằng trong mỗi đứa trẻ luôn có động lực tích cực để trở nên tự lập. Tính tự lập rất quan trọng bởi nó có liên hệ trực tiếp đến lòng tự trọng, năng lực và tinh thần hợp tác của trẻ. Do vậy mục tiêu của một đứa trẻ độc lập luôn được tính đến khi xây dựng từng yếu tố trong lớp học Montessori. Trẻ có thể tự tiếp cận giáo cụ trong lớp học nên không phải lúc nào chúng cũng cần đến sự giúp đỡ của người khác để lấy được đồ. Đồ vật, ví dụ như chiếc chổi, được thiết kế vừa vặn cho bé sử dụng và các bé được tự do chọn công việc mình thích. Người hướng dẫn (giáo viên) cũng được huấn luyện để khuyến khích trẻ tự lập qua việc cho phép trẻ tự phục vụ bản thân ngay khi trẻ có thể
Tại lớp học Montessori, trẻ được học về trật tự
Điều này mang lại cảm giác an toàn và thoải mái cho trẻ để tự chủ. Mọi người, kể cả trẻ nhỏ đều thích sự ngăn nắp, trật tự hơn là hỗn loạn bởi vận hành trong một môi trường ngăn nắp thì sẽ dễ dàng hơn. Sự ngăn nắp trật tự giúp trẻ tự lập vì chúng có thể dễ dàng tìm được học cụ mình cần dùng tiếp mà không cần sự giúp đỡ.
Mục tiêu mang tính xã hội như giúp trẻ học cách hoà hợp, tôn trọng và hợp tác với nhau là một phần quan trọng của phương pháp Montessori. Phải chia sẻ giáo cụ giúp trẻ trở nên kiên nhẫn và biết hợp tác. Phải đi đứng cẩn thận xung quanh thảm (nơi làm việc) của các bạn khác liên tục là dạy trẻ biết tôn trọng mọi người. Thêm vào đó, Montessori còn bao gồm các bài học về ứng xử và tác phong lịch sự mà nhờ đó trẻ được học các kỹ năng xã hội cần thiết như: chào hỏi và giới thiệu mọi người, hỏi xin một thứ gì đó đúng cách, hay ngay cả những phép lịch sự nhỏ nhặt như hắt xì hơi, ho hoặc ngáp cũng phải lịch sự.
Trẻ được tôn trọng và đối xử đúng mực
Với phương pháp Montessori, trẻ không ngừng hoàn thiện con người tương lai của mình. Montessori cho rằng trẻ cần được đối xử tôn trọng như một người lớn, mặc dù trẻ còn khá non nớt. Bạn cần biết rằng cách để giúp trẻ học không phải là phê bình “cái sai” mà là ghi nhận sự việc đó là cơ hội để tìm hiểu điều gì chưa đúng và giúp trẻ tự tìm ra giải pháp đúng đắn hơn. Sự chú trọng vào xây dựng lòng tự tôn ở trẻ, cùng với sự quan tâm đến mọi người sẽ giúp trẻ phát triển tích cực về mọi mặt, và giúp trẻ cũng học cách tôn trọng quyền lợi của những người khác.
Như vậy, những lợi ích mà phương pháp Montessori mang lại cho trẻ là rất lớn. Nó giúp trẻ thấy thoải mái, vui vẻ khi thu nhận kiến thức từ bên ngoài mà không cảm thấy bị gò bó, ép buộc. Học qua chơi, chơi mà học là cách để trẻ tiếp nhận kiến thức một cách tự nhiên nhất, phát triển trí tuệ và tài năng một cách nhanh chóng.
